Bir tarafta işimizi elimizden almaya hazırlanan yapay zekâ, robotlar ve karanlık fabrikalar. Başka taraftan blockchain ile sanallaşan devletler ve kripto paralar… O denli görünüyor ki, dijital dünyanın kuralları bugünden çok daha farklı olacak. Koronavirüs salgının dijitalleşmeyi tetiklediği savları bir kenara, sanal paralar sessiz sedasız biçimde yükseliyor. Bitcoin 19 bin dolara, kripto para hacmi ise 500 milyar dolara yaklaştı.
Dört kıtada blockchain ve kripto para kesimleri üzerine konferanslar düzenleyen ve merkezi Londra’da bulunan EAK’nin kurucusu Erhan Korhaliller, bu yeni dünyada para kavramının ve para kazanma hallerinin değişeceğini söylüyor. Pandemi devrinde düzenlediği BlockDown Konferansları dikkatleri üzerine çeken Korhaliller 2021’de de İstanbul Blockchain Haftası’yla 15 farklı aktifliğe konut sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Korhaliller ile blockchain teknolojisi ve sanal paraları konuştuk.
¥ Kripto paralar tekrar yükselişe geçti. Yükseliş trendi sürecek mi?
Yükseliş eğiliminin devam etmesi mümkün görünüyor. Bunun birçok nedeni var. Yakın vakitte kripto para üniteleri ekleyen PayPal üzere, artan sayıda global finans kurumu kripto para ünitesini benimsiyor. Buna ek olarak, Fortune 500 şirketleri, finansal rezervlerinin bir kısmını ABD dolarından Bitcoin’e çevirmeye başladılar. Mesela; Jack Dorsey’nin Square uygulaması ve kısa mühlet evvel 50 milyon dolar ve 425 milyon dolar satın alan MicroStrategy, global ekonomik krizlerin olduğu bir devirde prestiji para ünitelerine karşı bir muhafaza olarak düşünülüyor. Hem Bitcoin talebi hem de şuuru arttıkça her bir Bitcoin’in fiyatı da doğal olarak yükselecektir.
¥ Dünyada yaşanan krizler ve pandemi kripto paraların geleceğini nasıl tesirler?
Bitcoin, 2008 global finansal krizinden sonra alternatif bir tahlil olarak ortaya çıktı. Dünyanın dört bir yanındaki hükûmetler, yüz milyonlarca dolarlık kurtarma paketleriyle çaba eden birçok bölümün yardımına koşmak zorunda kaldı. Fakat, bir iktisadın para basmaya devam etmesi sürdürülemez. Bunu bir nizama oturtmak için var olan tüm ABD dolarının yüzde 22’si 2020’de basıldı… Doğal olarak, yatırımcılar yalnızca yatırımlarını korumakla kalmayıp birebir vakitte onlara etkileyici bir getiri sağlama potansiyeline sahip bir varlık aradıkça daha fazla yatırımcı, kripto para ünitelerine yönelecektir.
BİTCOIN 12 YAŞINDA BİR ÇOCUK
¥ Bitcoin’de maksat varsayımınız nedir?
Bitcoin’in fiyatı üzerine spekülasyon yapmaktan hoşlanmıyorum lakin Bitcoin’in 12 yaşında olduğunu ve önünde daha uzun bir yolu olduğunu söyleyebilirim.
¥ Türkiye’de Bitcoin hacmi ne kadar? Yatırımcıların ilgisi ne durumda?
Türkiye’deki kripto para ünitelerinin ticaret hacmi hayli büyük. Dünyanın en büyük kripto borsalarından kimileri operasyonlarını Türkiye’de açtı. Geçenlerde en büyük borsalardan biri, Türkiye’nin şu anda global olarak en yüksek üçüncü hacmine sahip olduğunu söyledi. Açıkçası ilginin artmasını bekliyorum.
¥ Çin, kendi dijital parasını test ediyor. AB ve Türkiye Merkez Bankalarının da sanal para konusunda çalışmaları var. Bu bahiste neler söylemek istersiniz?
Çin, bu cephede yarışta önder olarak görülüyor ve CBDC’yi (merkez bankası dijital para birimi) ülke genelinde pilot programlarla test ediyor. Bununla birlikte, AB ve Türkiye’nin CBDC’lere yönelik ilerici bir bakış açısına sahip olduğunu bilmekten memnunluk duyuyorum. Nakitsiz toplum kavramı, her yıl kaydedilen daha az nakit süreçle devam ediyor. Kâğıt para kullanarak süreç yapan son kuşak çocuklarımız olacak.
ARAMA MOTORLARININ GÜCÜ BEYİN DALGALARINDAN
¥ İnsan bedeninden sağlanan güç ile kripto para tezlerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Mümkün mü?
Blockchain sanayisi, bu yaz gördüğümüz getiri çiftçiliği çılgınlığı (kripto para varlıklarıyla ödül üretmenin bir yolu) üzere daha evvel hiç yaşamadığımız para kazanmanın yeni kapılarını açacak. Kolay bir sözle; kripto para ünitelerini kilitlemek ve ödül almak manasına geliyor. Şu anda insanların farklı biçimlerde para kazanmalarını sağlayacak bir dizi deney var. Microsoft kısa müddet evvel “vücut aktivite datalarını kullanan kripto para ünitesi sistemi” için bir patent aldı. Arama motorlarını, sohbet robotlarını kullanma ve reklamları okuma üzere çevrimiçi misyonları gerçekleştirirken beyin dalgalarından ve beden ısısından faydalanacak. Bu teknolojiler şimdi başlangıç kademesinde. Vakit geçtikçe yeni ve enteresan kavramlar görmeye devam edeceğiz. Muvaffakiyetle yenilik yapan ve insanların bunun üzere kolay misyonlarla kazanmasına müsaade verenler büyük ölçüde ödüllendirilecek.
¥ Fütüristik bakış açısıyla sormak istiyorum: Gelecekte bu alanda bizi ne bekliyor?
Gelecekte fraksiyonel sahiplik kavramının yanı sıra her şeyin tokenizasyonunu göreceğiz. Mülkiyetten spor kadrolarına ve otomobillere kadar her şey, yatırım yapabileceğiniz ögenin bir kısmına sahip olmanızı sağlayacak. Topluluklar, spor kulüpleri de, üyelerinin yahut taraftarlarının potansiyel başarılı mesleklerine katılmalarına müsaade veren kendi token’larını oluşturmaya başlıyor. Bu, olağanüstü bir fırsat. Uzun vadeli bir görünüm için, hepsi birlikte çalışan birçok farklı blockchain sistemi olacak ve tokenlerin zincirler ortasında birlikte çalışabilir olmasına, anında likidite ile başka varlıklara anında alım / satım yahut takas yapılmasına müsaade verecek. Blockchain teknolojisini kullanmak olağan hâle gelecek ve onu kullananlar, gelecekteki iktisat için fiilî özgünlük, itimat ve doğrulama standardı olacağı için blockchain teknolojisinin kullanıldığının farkında bile olmayacaklar.
¥ Blokchain alanında yakın vakitte hangi yenilikleri göreceğiz?
Blockchain’deki en son trend, NFT’lerin (Non Fungible Tokens) bilhassa dijital sanatta dijital koleksiyonlarla ortaya çıkmasıdır. NFT’ler, ister jetonlanmış fiziki varlıklar ister ender dijital kaynaklar, paylaşımlar yahut pratik olarak ne olursa olsun, eşsiz ve sonlu olan bir şeyin mülkiyetini temsil etmek üzere tasarlanmış nispeten yeni dijital varlık cinsleridir. Dijital koleksiyon sanayisi çok büyük ve tanınan sanatkarlar birinci dijital sanat yapıtlarını piyasaya sürüyor ve hudutlu sayıda üretilen sanat yapıtları bazen on binlerce dolara satılıyor. Bu, dijital sanat koleksiyoncularının hareketini ve ayrıyeten daha fazla dijital sanat satın almak için daha fazla para toplamak hedefiyle dijital sanat koleksiyonunu tokenize eden bir proje. Sanat koleksiyonunun fiyatı arttığında jetonun pahası artıyor.
İNSANLARA ÇİP TAKIP KOŞTURACAKLAR
Ünlü stratejist Abdullah Çiftçi de insanların biyometrik çipler yoluyla kripto para üretim aracı hâline getirilmek istendiğine dikkat çekiyor. Bill Gates’in aldığı patent ile tam da bunun hedeflendiğini lisana getiren Çiftçi, “Microsoft’un aldığı patentin içeriğine baktığımızda insanın kan sirkülasyonundan, kalp atımından, beyin dalgalarından kripto para üretimi hedefleniyor. Pekala Bill Gates madencilik mi yapacak? Buna gereksinimi mı var? Natürel ki hayır. İnsanı kripto para üretimi için kullanacaklar. Bunu biyometrik çiplerle yapacaklar. Dijital devlet vatandaşlık ve kozmik gelir modeli de bu sistemin bir kesimi. Evvel dijital kimlik ve vatandaşlık oluşturacaklar, akabinde da maaş verelim diyecekler. İşte burada bu patentler devreye girecek. Bir vakit sonra ‘Parayı hak et’ diyecekler. Zati yakın vakitte robot çalışanlar üretimde insanların yerini alacak. İnsanları da çip takıp koşturacaklar. Büyük topluluklara bu biçimde vazife verecekler. Çip ile beşerde tam denetim sağlayacaklar. Zira bu türlü bir dünya hayal ediyorlar. Bu teknolojileri üreten aklı sorgulamaz isek teknolojinin kölesi oluruz” dedi. Çiftçi ayrıyeten insanların dijital teknolojiler üzerinden mülkiyetsizleştirmek istendiğini söyledi.
Türkiye Gazetesi
Haber7
