YÖK’ün “şeffaflık ve açıklık” politikası doğrultusunda birincisi 2018 yılında yayımlanan raporun dördüncüsü olan 2021 yılı raporu evvelki yıllarda olduğu üzere sistemin güçlü ve zayıf taraflarını ortaya koymaktadır.
Yıllık olarak yayımlanan raporların giriş kısımlarında güzelleştirme süreçleri ve mevzuat düzenlemeleriyle ilgili genel bilgiler verilmekte olup, içerik kısmımda ise akademik, idari ve mali konularda özet bilgi veren tablolar, grafikler ve sıralandırmalara yer verilmiştir.
Ülkemizde 11 farklı vilayette olmak üzere toplam 77 Vakıf Üniversitesi mevcut
Rapora nazaran ülkemizdeki Vakıf yükseköğretim kurumlarının sayısı 77’ye ulaşarak yükseköğretim sistemimiz içerisinde kıymetli bir pozisyona geldi. Çoğunluğu İstanbul (47) ve Ankara’da (13) olmak üzere 11 farklı ilde vakıf yükseköğretim kurumu mevcut. Vakıf yükseköğretim kurumlarının öğrenci sayısının ortancası yaklaşık 6 bin olmakla birlikte 9 vakıf üniversitesinin 20 binin üzerinde öğrencisi bulunmaktadır.
Öğretim Üyesi Sayısı Arttırılmalı; Öğretim Üyesi Başına Düşen Öğrenci Sayısı Oranı Düşürülmeli!
Hali hazırda mezun vermiş olan vakıf yükseköğretim kurumları dikkate alındığında, 48 üniversitede takımlı öğretim üyesi sayısı 100’ün üzerindedir, fakat 27 üniversitede takımlı öğretim üyesi başına öğrenci sayısı 40’ın üzerindedir. Vakıf yükseköğretim kurumlarımızın bilhassa lisansüstü programlarda öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı oranının düşük tutulması beklenmektedir. Gerçekten buna yönelik YÖK tarafından düzenlemeler de yapılmıştır.
Üniversitelerdeki Açık ve kapalı fiziki alanlarda artış görüldü
Üniversitelerimizin fiziki alanlarını geliştirmesine yönelik yapılan düzenlemeler sonucunda iyileştirmeler gözlenmiştir. Öğrenci başına düşen açık alana ait olarak Vakıf Yükseköğretim Kurumlarının 2018 ve 2021 yıllarına ilişkin dataları karşılaştırıldığında; 11 vakıf yükseköğretim kurumunun öğrenci başına açık alanının %50’den, 5 tanesinin ise %25’den fazla arttığı; öğrenci başına düşen kapalı alanın ise tekrar birebir yıllar içerisinde 9 vakıf yükseköğretim kurumunda %50’den, 3’ünde ise %25’den fazla arttığı görülmektedir.
Öğrenci başına düşen kütüphane alanları ve kitap sayıları arttı
Vakıf yükseköğretim kurumlarının kütüphane alanları ile kütüphanede yer alan basılı kitap sayıları da paylaşıldı. Buna nazaran öğrenci başına düşen kütüphane alanına ait olarak Vakıf Yükseköğretim Kurumlarının 2018 ve 2021 yıllarına ilişkin bilgileri karşılaştırıldığında; 28 vakıf yükseköğretim kurumunun öğrenci başına düşen kütüphane alanının %50’den, 5 adedinin ise %25’den fazla büyüdüğü; öğrenci başına düşen kitap sayısına ait olarak ise yeniden tıpkı yıllar arasında 23 vakıf yükseköğretim kurumunun öğrenci başına kitap sayısının %50’den, 11 adedinin ise %25’den fazla arttığı görülmektedir. Lakin yeniden de ulaşılan sayılar pek çok üniversitede kâfi bulunmamaktadır ve takip edilmektedir.
Kütüphane bütçe ve harcamalarında her yıl artış kaydedildi
Vakıf yükseköğretim kurumları 2017-2018 eğitim öğretim devrinde kütüphane için toplamda 60.242.501,52 TL harcama yaparken bu rakam 2018-2019 eğitim öğretim döneminde %42 oranında artarak toplamda 85.499.393,03 TL’ye, 2019-2020 eğitim öğretim periyodunda ise bir evvelki yıla göre %18 oranında artış göstererek 100.619.376,07 TL’ye ulaşmıştır. Kütüphane için yapılan harcamaların ortancasına bakıldığında ise 469.906,8 TL olduğu görülmektedir.
Taban oranın %15’e çıkarılması sonrasında burslu öğrenci oranları arttı
YÖK tarafından önerilen kanun değişikliği ile birlikte vakıf yükseköğretim kurumlarının yükümlü oldukları fiyatsız öğrenci okutmalarına ilişkin asgari burs oranı %10’dan %15’e çıkarılmıştır. Bu kurumlarda, burslu okuma imkânına sahip öğrenci sayısının arttırılmasına yönelik alınan kararın olumlu sonuçlar doğurmaya başladığı görülmüştür. Örneğin; bir vakıf üniversitemizde burslu öğrenci oranı %100 olarak gerçekleşmiştir. Bunu sırasıyla %63 ve %33 orana sahip üniversitelerimiz takip etmektedir. 18 vakıf yükseköğretim kurumunun bursluluk oranı ise %20’nin üzerinde yer almaktadır. Başka bir tabirle YÖK’ün varlığı ile on binlerce öğrenci burslu olarak okuma imkânına sahip oldu.
Araştırma ve Geliştirme harcamalarında büyük artış
Üniversitelerde öğrenci gelirinin muhakkak bir oranında Ar-Ge harcaması zorunluluğuna ilişkin düzenlemeler sonrası bu mevzuda farkındalık artmıştır. İç kaynaklı araştırma proje bütçesinin ortancası 2017-2018 döneminde 58.811,30 TL iken, yapılan düzenlemelerle 2018-2019 döneminde yaklaşık 8 kat artışla 488.243,0 TL’ye ulaşmıştır. Bütçeden çok harcamaların göz önünde bulundurulduğu 2019-2020 döneminde “gerçekleşen” toplam araştırma proje harcaması ortancasının 2.866.556,4 TL olduğu, iç kaynaklı araştırma proje harcamasının ortancasının ise 1.250.666,8 TL’ye yükseldiği görülmüştür. Vakıf yükseköğretim kurumlarının 2019-2020 yılı toplam Ar-Ge harcaması 740.389.248,7 TL, toplam iç kaynaklı Ar-Ge harcaması ise 309.829.783,9 TL olarak tespit edilmiştir. Kırk beş vakıf yükseköğretim kurumunun (%58) toplam araştırma bütçeleri 1 milyon TL’nin üzerindedir.
Reklam ve Tanıtıma ayrılan bütçede yarıya yakın azalma
YÖK tarafından üniversitelerde öğrenci gelirinin belirli bir oranından fazla reklam ve tanıtım masrafı yapılamamasına yönelik düzenlemeler yapılmıştır. Vakıf yükseköğretim kurumları 2018-2019 eğitim öğretim yılında reklam ve tanıtım için toplam 216.796.443,6 TL, 2019-2020 yılında ise 124.590.536,2 TL harcama yapmıştır. 2019-2020 yılında reklam ve tanıtım harcamasının ortancası 949.491,6 TL olup bu sayının kütüphaneye yapılan harcamaların ortancası ile kıyaslandığında 2 katı olduğu görülmektedir. Bir evvelki yıl bu oran 4 katı olarak gerçekleşmiş olup alınan kararlarla getirilen sınırlamalar sonucu bu oranın azaldığı anlaşılmaktadır.
Saraç: “Yeni YÖK’ün şeffaflık ve açıklık siyaseti kaliteye olan tesirini göstermektedir”
Rapora ait değerlendirmede bulunan YÖK Lideri Prof. Dr. M. A. Yekta Saraç “İlk sefer 2018 yılında yayımladığımız rapor ile 2021 yılı raporumuz kıyaslandığında birtakım üniversitelerdeki özellikle kütüphane alanları ve kapalı yerlerin artışı dikkati çekmektedir. Öğrencilerimiz için çok olumlu olan bu gelişmelere misal bir formda vakıf yükseköğretim kurumlarındaki reklam ve tanıtım masraflarının düşmeye, Ar-Ge harcamalarının yükselmeye başlaması Yeni YÖK’ün “şeffaflık ve açıklık” siyasetinin kaliteye tesirini göstermektedir.” dedi.
“Üniversitelerimizden beklentimiz, kendi marka bedelleriyle standartları sağlayarak taban kriterlerin çok üzerinde imkanlar sunmalarıdır” halinde konuşan Saraç, Yeni YÖK olarak farklı alanlarda ulusal ve milletlerarası standartlar gözeterek yaptıkları mevzuat düzenlemelerine bu bakışla devam edeceklerinin altını çizdi. Son olarak, bu kurumların en büyük reklamı ve tanıtımının nitelikli eğitim vererek yetiştirdiği öğrenciler olduğuna inandığını belirten Saraç, öğrencilerin yararına olan iyileştirmeler yapan bütün Vakıf yükseköğretim kurumlarının yöneticilerine teşekkür etti.
Haber7
