Türkiye’de Ar-Ge hafızasını yaratmak vizyonu ile yola çıkan “Turkishtime Türkiye Ar-Ge 250 Araştırması”, yedinci yılında da en kapsamlı Ar-Ge tablosunu çıkararak 2019 dataları ile Türkiye’nin Ar-Ge karnesini hazırladı.
2013 yılından bu yana Türkiye’de inovasyon ve Ar-Ge’nin nabzını tutan tek kaynak olan Ar-Ge 250 Araştırması, geçtiğimiz yıllarda olduğu üzere bu yıl da Ar-Ge’deki trendleri ortaya koyarken Türkiye’nin katma kıymet seyahatinin hangi noktada olduğunu da gözler önüne serdi. Bu yılki rapor; T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan onaylı Ar-Ge merkezine sahip firmaların Ar-Ge 250 araştırması kapsamında yaptıkları bildirimler ile Türkiye ihracat sıralamasındaki birinci 500 firma tarafından verilen bilgiler ve Borsa İstanbul şirketlerinin Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yaptıkları açıklamalardan yola çıkılarak hazırlandı. Araştırmanın temeli ise; firmaların 2019 yılında Ar-Ge harcamaları, 2020 yılı için planlanan Ar-Ge harcamaları, Ar-Ge işçi sayısı, 2019 yılında Ar-Ge merkezlerinde alınan; patent sayısı, yararlı model sayısı, tasarım tescil sayısı, marka sayısı ve 2019 yılı Ar-Ge takviyelerinden yararlanma oranı oluşturdu.
Turkishtime, bu yıl yedincisini gerçekleştirdiği “Türkiye Ar-Ge Araştırması” ile bir kere daha Türkiye’nin katma paha seyahatinde nereye vardığını gözler önüne serdi. Araştırmada, Ar-Ge ve yenilikçiliğin her geçen gün daha da derinleştiği Türkiye’de firmaların bu alana yaptığı yatırımların katlanarak arttığı gözlemlenirken araştırmaya bahis olan 500 firmanın 2019 yılında Ar-Ge’ye 15 milyar 552 milyon TL’lik bir yatırım yaptığı görüldü. Firmaların 2019 bilgilerinden hareketle, Ar-Ge’ye yapılan yatırımın kıymetine dikkat çeken araştırmada bu yıl savunma sanayi tartısını hissettirirken; TUSAŞ, ASELSAN ve ROKETSAN birinci üçte yer alan isimler oldu.
Liderlik koltuğuna savunma endüstrinin mihenk taşlarından biri olan TUSAŞ Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş. (TAİ) geçerken, 2018 yılında Ar-Ge’ye 1 milyar 576 milyon TL harcayan firma, 2019 yılında bu sayısı 3 milyar 14 milyon TL’ye çıkararak Ar-Ge alanındaki harcamalarını yüzde 91,2 artırmış oldu. Dünyanın yakından takip ettiği projeleri geliştirmek için Ar-Ge yatırımlarına sürat kesmeden devam ettiklerini belirten TUSAŞ Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil,“TUSAŞ olarak 2018 yılında 1.5 milyar lira olan Ar-Ge harcamalarını 2019 yılında ikiye katlayarak, Ar-Ge ve inovasyon projelerinde toplamda 3 milyar TL’nin üzerinde bir harcama gerçekleştirdik. Böylelikle 2019 yılındaki toplam cironun yüzde 34.4’ünü Ar-Ge harcamalarına ayırmış olduk” dedi.
Havelsan listede dört basamak yükseldi
2018 yılının önder ismi Aselsan 2019 yılında listenin ikinci sırasına yerleşirken firmanın kelam konusu devirde Ar-Ge’ye 2 milyar 975 milyon TL ayırdığı görüldü. Firma, her ne kadar listede ikinciliğe gerilese de yaptığı Ar-Ge yatırımlarını 2018 yılına göre yüzde 37,6 oranında artırmayı başardı. Bir evvelki araştırmanın dördüncü sırasında yer alan Roketsan, bu yıl listede üçüncülüğe yükselen isim oldu. 2018 yılında 512 milyon 109 bin TL olan Ar-Ge harcama meblağını 2019 yılında 525 milyon 252 bin TL’ye çıkaran firma, böylelikle yüzde 2,6’lık bir artışla listede üçüncülük koltuğuna yerleşti. Listenin dördüncü sırasına yerleşen Turkcell, 397 milyon 237 bin TL olan Ar-Ge sayısını 2019 yılında yüzde 16,4’lık büyüme ile 462 milyon 477 bin TL’ye taşıdı. Listedeki sıralamada bu yıl sıçrama yaşayan firmalardan biri Havelsan oldu. 2018 yılında gerçekleştirdiği 302 milyon 391 bin TL’lik Ar-Ge harcaması ile listenin dokuzuncu sırasında yer alan Havelsan, bu yıl yüzde 51,6’lık artışla kelam konusu sayısı 458 milyon 482 bin TL’ye çıkarırken listede de dört basamak üst çıkarak, beşinciliğe yükseldi. Listenin birinci 10’unda Havelsan’ı sırasıyla; Ford (6.), Vestel (7.), Tofaş (8.), TEI TUSAŞ (9.) ve Mercedes Benz (10.) takip etti.
Savunma sanayii birinci 50’den yüzde 62.8 hisse aldı
Araştırmada; birinci 50 firmanın yaptığı Ar-Ge yatırım toplamının 2018’de yüzde 56,2’sini oluşturan savunma endüstrinin hissesinin 2019’da yüzde 62,8’e kadar çıktığı görüldü. Türkiye’deki Ar-Ge büyümesini uzun yıllardır savunma sanayi ile birlikte gerçekleştiren birinci 50’deki otomotiv ve beyaz eşya firmalarının toplamları nominal olarak 2019 yılında sırasıyla yüzde 2,0 ve 2,1 oranlarında küçüldü. Uzmanlar bunda Ford Otosan, Arçelik ve Vestel Beyaz Eşya üzere o dalların lokomotiflerinin yatırımlarının limitli kalmasının tesirli olduğunu belirtiyor. Savunma endüstrinin tersine yurt içi ve dışı piyasa daralmalarından direkt etkilenen ve kâr marjları giderek azalan özel bölüm firmalarının bu olumsuz durumda Ar-Ge yatırımlarını mecburen azaltabildiklerini söz eden uzmanlar, bunun ülkemizin teknolojik gelişimi için olumsuz bir durum olduğuna dikkat çekiyor.
Aselsan, proje sayısında liderliği elden bırakmıyor
Ar-Ge harcamasında bu yıl ikinci sırada yer alan Aselsan, mevzu proje sayısına geldiğinde tepedeki isim oldu. Firma 2019 yılında yürüttüğü 620 proje ile “Ar-Ge 250” araştırmasının proje sıralamasında liderliği elden bırakmadı. Proje sayısına nazaran sıralamada Aselsan’ı Vestel takip ederken firma, 352 proje ile ikinciliğe yerleşti. Deva Holding’in 265 proje ile üçüncü sırada yer aldığı listede;Dyo Boya (130), Roketsan (113), Hidromek (133), Tusaş (111), Argis (103) ve Asaş (95) birinci 10’a giren isimler oldu.
2019 yılında Ar-Ge merkezinde çalışan lisans ve üstü işçi sayısına nazaran yapılan sıralamada birinci sırada yer alan Aselsan, 3 bin 947 işçi ile Ar-Ge merkezinde yürüttüğü projeler kadar nitelikli istihdama da ne kadar kıymet verdiğini sayılarla ortaya koymuş oldu. Ar-Ge’nin bu yılki tepedeki ismi olan Tusaş ise Aselsan’ın akabinde gelerek 2 bin 871 lisans ve üstü işçi ile listenin ikinci sırasına ismini yazdırdı. Genel sıralamada beşinci sırada yer alan Havelsan, lisans ve üstü işçi sayısına (1248) nazaran yapılan sıralamada ise üçüncü oldu. Havelsan’ın akabinde Ar-Ge merkezinde istihdam ettiği 1105 lisans ve üstü işçi ile listede kendine dördüncü sırada yer bulan Turkcell, böylelikle dördüncü olarak yer aldığı genel sıralamayla benzeri bir performans göstererek tıpkı sırada yer almış oldu.
Turkcell, patent sayısıyla liderlik koltuğunda
Ar-Ge’de istihdam ettiği 979 bayan çalışan sayısıyla birinci sırada yer alan Aselsan’ı 636 ile Tusaş izledi. Listenin üçüncü sırasında bulunan Turkcell ise 405 bayan çalışan sayısıyla birinci üçte kendine yer buldu. Ar-Ge’de çalışan bayan sayılarına nazaran 2019 Ar-Ge 250 listesinde birinci 10’a giren öbür isimler sırasıyla;Logo Yazılım (334), Havelsan (320), Netaş (309), İsmini Açıklamak İstemeyen firma (294), Roketsan (272), Vestel (193) ve Siemens (150) oldu.
Ar-Ge merkezinde alınan patent sayısına nazaran Türkiye’nin başkanı Turkcell. Sektörel sıralamada telekom firmaları ortasında birinci sırada yer alan Turkcell, 2019 yılında aldığı 142 patent ile sektörel sıralamadaki birinciliği ile tıpkı performansı göstererek bu listenin de başında yer aldı. 2019 yılında aldığı 36 patent ile ikinci sırada yer alan Netaş’ı sırasıyla; Eczacıbaşı, Vestel, BSH, Anadolu Isuzu, Tofaş, Tırsan, MAN ve Türk Traktör takip etti.
Yazılımda Ar-Ge yatırımları artışta
Dünya trendlerine uygun olarak Türkiye’deki yazılım dalında Ar-Ge yatırımlarının arttığına dair sinyallerin görüldüğü Ar-Ge 250 Araştırması, Logo (171.825.277 TL) ve Softtech (243.402.663 TL) üzere yazılım firmalarının ve Turkcell Teknoloji’nin (462.477.446 TL) Ar-Ge yatırımlarının arttığı gözlemlendi. Bu noktada uzmanlar dünyada Ar-Ge’si en süratli gelişen kesimlerin yazılım, ERP ve yapay zeka bölümleri olduğunu düşündüğümüzde ülkemizin de bu bölümlerde gelişme kaydetmesini sevindirici bir gelişme olarak yorumluyor.
Haber7
