Balıkesir Üniversitesi Ayvalık Meslek Yüksek Okulu Mimari Onarım Kısım Lideri Dr. Öğretim Üyesi Figen Erdoğdu, Ayvalık ve etrafında definecilerin kaçak hafriyatlarının arttığını ve bunun önüne geçilmesi gerektiğini söyledi. Erdoğdu, Cunda Adası’nın birinci yerleşim yeri olarak kabul edilen yel değirmenleri yakınındaki Ai Dimitri Manastırı’ndan geriye kalan 250 yıllık şapelin defineciler tarafından tahrip edilmesi sonucu yıkıldığını belirtti.
Ayvalık ve tarihini yakından bildiğini ve yıllar içinde geçirdiği değişimi gördüğünü anlatan Dr. Öğretim Üyesi Figen Erdoğdu, “2018 yılında geldiğimizde şapelin içindeki Apsis’in önünde büyük defineci çukurları gördüm. Çok üzüldüm. Bugün acı bir haber aldım. Büsbütün yapının yerle bir olması, duvarlarına kadar her şeyin paramparça olması beni çok üzdü. Aslında bu yapıların kendileri altın kıymetinde. Değerli, değer biçilmez eserler. Bu yapıların içinde hazine aramamız, bu yapıların bedelini bilemememiz nitekim çok üzücü. Son yıllarda bu kaçak hafriyatlar nedeniyle daha fazla kilise, şapel ve manastır kaybetmek istemiyoruz. Gelecek nesillere ne bırakacağız bunu merak ediyorum. Bu bahiste tüm toplumu şuurlu olmaya davet ediyorum ve yetkililerden gerekli tüm tedbirleri almasını istiyorum. Sahiden inanılmaz bir durum kelam konusu. Duvarlarına varıncaya kadar her yer tahrip edilmiş durumda. Daha evvel Apsis önünde ve etrafında çukurlar vardı. Bugün geldiğimde yapıyı görememek beni inanılmaz üzdü” dedi.
‘SAPASAĞLAM DURUYORDU’
Ayvalık ve yurt genelinde yakın tarih ve arkeoloji üzerine araştırmalar yapan lokal tarih araştırmacısı Taylan Köken, Ai Dimitri Manastırı’nın, Cunda’nın birinci inşa edilen manastır kompleksi olduğunu ve 1766 yılında Cundalı bir zenginin bağışı ile inşa edildiğini söyledi. Manastır’ın 1821 Mora isyanına takviye verilen noktalardan biri olduğunu belirten Köken, şöyle konuştu:
“Ayvalık kayıtlarında, Ai Dimitri Manastırı olarak geçen yapı 1821 Mora isyanından sonra tahrip olmuş. Yapının bütünlüğü vakit içinde bozulmuş, odalar, hücreler ve mutfak kısmının duvarları yıkılmıştı. Ortada yalnız şapel binası duruyordu. 8 sene evvel sağlam olan şapel, son birkaç sene içinde öteki son periyot Osmanlı periyodundan kalma yapılar gibi define aramak emeliyle ağır tahribata uğratıldı. Üzülerek söylemek isterim ki, bilhassa gözden uzak yerlerde tahribat çok daha vahim olmaktadır. Dedektör kullanılıyor. Tuttuğunuz vakit çiviye de ötüyor, taşın içindeki maden mineraline de ötüyor. Münasebetiyle bu tıp yanılgılarla her yer ağır bir halde tahrip ediliyor. Maalesef gözlerden ırak bu noktalardaki kültürel miras gün geçtikçe yıkılıyor. Evvel çatısı çöktü sonra en son ayakta kalan yan duvarları yıkıldı. Kimileri yıkılmayı yağmura bağladılar. Halbuki uzun müddettir, 200 yıldır ayakta duran bu şapel, define için kazılınca tabi yağmurun da tesiriyle yıkılmış olabilir. Fakat yıkılana kadar ve binanın statiği bozulana kadar defineciler tarafından ağır tahribata uğratıldığı mutlaktır. Bu çok üzücü. Çok şahane bir görüntüye sahip, stratejik, hoş bir noktada olan bu yapı turizme kazandırılabilirdi. Maalesef hali bugün bu halde.”
Haber7
