15 Temmuz gecesi Türk Milleti büyük bir komplo ve beraberinde beklenen bir işgalin eşiğinden döndü. Bu tehlike bir istikametiyle emperyalist odakların medya ortamını da işgal teşebbüsü idi. Medya kuruluşlarına yapılan müdahale karşılık bulsaydı, darbenin gerçekleşme ihtimali elbette artabilirdi lakin asıl tehdit darbe gerçekleşseydi medya yerine yapılacak söylemsel ve eylemsel müdahaleydi.
Kavramlar kişilerin ve toplulukların zihin dünyalarının izlerini taşır ve onların perspektifiyle bir mana kazanır. Bu, bireyi ve topluluğu oburlarının kavramlarıyla açıklama üzere varoluşsal açıdan çok bir vahim bir duruma yöneltebilir. Tarihte yaşanan vukuatları ve durumları kendi penceremizden değil de Garp penceresinden tanımlamak ve okumak da bu çeşit bir aksiliğe neden olabilme potansiyeli ile büyük bir çürümenin işareti olarak kıymetlendirilebilir. Çağı, tarihi vukuatları ve hareketleri tüm gerçekliğiyle tanımak; gelecek ismine atılacak adımların doğruluğunun da belirlenmesi bakımından çok kıymetlidir. Bu kapsamda yakın geçmişimize kara bir leke ve tıpkı devirde büyük bir demokrasi zaferi olarak geçen 15 Temmuz FETÖ Darbe Girişimi’nin 4. yıldönümü vesilesi ile kelam konusu teşebbüs ve bu süreçte medyanın tesir ve rolü üzerinde değerlendirmelerde bulunulması fevkalade yarar ve ehemmiyet arz etmektedir.
KLASIK MEDYANIN TESIR GÜCÜ
Günümüz demokratik topluluklarında medya yasama, yürütme ve yargı erklerinin derhal akabinde dördüncü güç olarak nitelendirilmektedir. Medyanın bu gücünün temelinde topluluk ismine demokratik teftişe imkan sağlaması ile söz ve haber alma özgürlüğünün teminatı olması yatmaktadır. 20 ve 21. yüzyılın en büyük kazanımlarından olan ve Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan İnsan Hakları Cihanşümul Beyannamesi’nde de bölge verilen “ifade özgürlüğü” çağdaş anayasaların temel taşlarından birisidir. Tabir özgürlüğü, esasen her ferdin doğuştan elde ettiği çok temel bir haktır. Düşünebilen bir varlık olarak birey mülahazalarını rahatça tabir edebilme özgürlüğüne sahip olabildikçe demokratik topluluğun çok sesli yapısı inkişaf edecektir. Bu noktada belirtilmelidir ki günümüz dünyasında medya, tabir özgürlüğü bağlamında en değerli mecradır. Gelişen teknolojiyle birlikte siber alan ve klâsik medya mecralarında farklı fikirlerin söz edilebiliyor olması, demokrasinin vazgeçilmez ögesi olan medyanın özgürlüğüne işaret etmektedir. Bir mealde medyanın özgürlüğü ile tabir özgürlüğü yakından alakalıdır. Bu kapsamda basın özgürlüğü demokratik topluluğun vazgeçilmez ögelerinden biri olarak kabul edilmelidir. Toplumsal yahut ferdî sıkıntıların özgürce tartışıldığı bir ortamda gerçek manada demokrasiden bahsedilebilir. Bu nedenle demokratik toplulukta her fert niyetini serbestçe tabir edebilmelidir. Tüm bu açıklamalar ışığında geniş manasıyla söz özgürlüğü bir fikir, inanç, his yahut reaksiyonun barışçı yoldan belirtilmesi yahut söz edilmesinin muaf olması manasına gelmektedir. Medya bu açıdan bir mealde demokrasinin olmazsa olmazı tabir özgürlüğünün teminatıdır. 15 Temmuz sürecinde dahi görülmüştür ki medya antidemokratik hareketlerin karşında tabir özgürlüğünün sembolü ve yılmaz savunucusu haline gelmiştir. Sayın Cumhurbaşkanımız başta olmak üzere hain darbe teşebbüsü ile uğraş veren siyasalların ve erlerin darbeyi püskürtmelerinde münhasıran televizyon kanalları kritik bir rol oynamış ve demokratik sistemin sürdürülmesinde büyük bir ekte bulunmuşlardır.
Son vakitlerde klâsik medya araçlarının tesir gücünü giderek yitirdiğine dair çeşitli değerlendirmelere rastlanmaktadır. Bu değerlendirmeler, 21. yüzyılın birinci yıllarında muhabere teknolojilerinde yaşanan süratli ve esaslı gelişmeler ve bunların görsel-işitsel medyaya tesirleri bağlamında yapılmaktadır. Mahsusen internet yayıncılığının, toplumsal medya platformlarının tasarrufa sunulması ile klâsik yayıncılık anlayışının bir yandan değiştiği bir başka yandan ise tesir gücünün zayıfladığı argüman edilmektedir. Lakin tüm bu dönüşüm süreçlerine ve siber ortamın her geçen gün artan yaygınlık ve tesir gücüne karşın klâsik medya araçlarının kitleleri mobilize etme, kişilerin davranış ve mülahazaları şekillendirme noktasında çok daha belirleyici olduğu son vakitlerde yapılan araştırmalarla ile teyit edilmektedir. Bilhassa 15 Temmuz Darbe Girişimi’nde FETÖ’nün Yurtta Sulh Kurulunun; görsel-işitsel medya araçları yoluyla darbeye taban hazırlamaya çalışması, darbe teşebbüsü gecesi medya hizmet sağlayıcıları darbe yanlısı yayın yapmaya zorlama eforları bu bağlamda hala klasik medyanın ihtiva ettiği güç ve mana bakımından değerli bir göstergedir. Kelam konusu gece TÜRKSAT’ı zapt etme teşebbüsleri, RTÜK ve TRT’ye gerçekleştirilen operasyonlar ile kişisel medya hizmet sağlayıcısı kuruluşlara gönderilen terör örgütü üyelerinin yaptığı baskınlar hain darbecilerin klâsik medyanın hala nasıl bir konumda bulunduğunun farkında olunduğunu göstermektedir.
BOZGUNDA ÖN SAFTA
Büyük bir gururla ve memnuniyetle tabir etmek isterim ki, Türk Medyası 15 Temmuz 2016 gecesi ve sonrasında ortaya koyduğu yayıncılık ile Darbecilerin ve darbe sevicilerin bozguna uğratılmalarında en ön safta mekan almıştır. Her sahada milletin gerçekleştirdiği savaşa medya kuruluşları da katılmış; kamu yayıncısı TRT başta olmak üzere neredeyse tüm medya kuruluşları demokrasi uğraşında cüret ve kararlılık ortaya koymuştur. Bu tablo, görsel-işitsel medya yerini düzenleyen bir kamu otoritesinin Lideri olarak benim için bir gurur kaynağı. Bu vesile ile kurumum ve milletimiz ismine Radyo ve Televizyonların sahipleri, başkanları ve çalışanlarını bir kere daha bu süreçte takındıkları özverili ve cesaretli uğraş için canı gönülden tebrik ediyor ve milletimiz ismine şükranlarımı sunuyorum.
15 Temmuz gecesi Türk Milleti büyük bir komplo ve beraberinde mümkün bir işgalin eşiğinden döndü. Bu tehlike bir yanıyla emperyalist odakların medya ortamını da işgal teşebbüsü idi. Medya kuruluşlarına yapılan müdahale karşılık bulsaydı, darbenin gerçekleşme ihtimali elbette artabilirdi lakin asıl tehdit darbe gerçekleşseydi medya sahasına yapılacak söylemsel ve eylemsel müdahaleydi. Söz özgürlüğünün ortadan kalkması ile memlekette demokrasinin sesi kesilecek, tabir ve haber alma özgürlüğünün engellenmesi yoluyla demokrasi konuşulamaz hale getirilecekti. Türkiye’nin birliğine ve ulusumuzun özgürlüğüne yönelik bu bütünsel hamle medya araçlarının birleştirici gücü ve tek vücut olması ile atlatıldı.
TOPLUMSAL MEDYA KARMAŞASI
Bu çerçevede, Üst Heyet Yöneticisi sıfatıyla tabir ve haber alma özgürlüğünün yürütücüsü kabul edilen medya kuruluşlarımızın memleketimiz için üstlendiği bütünleştirici rolün ehemmiyetine tekraren işaret etmek istiyorum. Görece kısa bir mühlet evvel gerçekleştirilen bu teşebbüsün medya sahasında çok da tartışılmayan ve tahminen de göz gerisi edilen bu ciheti darbe tartışmalarının ana odağının dışında kaldı. Esasen 15 Temmuz gecesi ve sonrasında medya araçlarının tüm zorluklar ve müdahalelere karşın birleştirici halde, milletinden yana ve demokrasinin ardında konumlanması sair husus başlıkları altında değerlendirildi. Halbuki görsel-işitsel medya o gece ve müteakip süreçte marjinal istisnalar dışında Türkiye’nin birleştirici ve bütünleştirici gücü oldu. Toplumsal medyadaki karmaşanın tersine büyük bir sesle darbe aksisi yayınlar ile halkın ve devletin ilgili mercilerinin moral ve motivasyonun ayakta tutulması ile topluluğun sağlıklı ve akıllıca haber almasını sağladı.
Geçmişte bıraktığımız dört yıl boyunca darbenin ekonomik, toplumsal, kültürel ve siyasi boyutu kadar derinlemesine tartışılmasa da 15 Temmuz ve devamındaki süreçte Türk medyası bölgesel ve global medya hareketlerinin önünde rüştünü ispatlamıştır. Bu çerçevede, devletler arasındaki farklılıklar azalmakta, dünyadaki karşılıklı asimetrik bağımlılık ve organik bütünleşme giderek güçlenmekte iken görsel-işitsel medya kuruluşlarımızın bütünleştirici rolü ile global medya önünde alternatifin çok daha ötesine geçebileceğini düşünmekteyim. Dolaysıyla medya kuruluşlarımızın milletimizin birlik ve beraberliğini sağlama noktasındaki niteliği üzerine daha fazla hassasiyetle durulması elzem ve yararlıdır. Önümüzdeki süreçte bunu sağlamak tüm tarafların asli ve öncelikli vazifesidir.
Haber7