Koronavirüs salgını bundan tam bir yıl evvel hayatımıza girdi. Çin’in Hubei eyaletine bağlı Wuhan kentinde ortaya çıkan “gizemli virüs” evvelce ismi konulamasa da, ortaya çıkan imgeleriyle herkesi korkutmaya, kabus haline gelmeye yetti. O denli ki salgının birinci vakitlerinde sokak ortasında bayılanlar, yere düşenler ve nöbet geçirenlerin olduğu imgeler, virüsün gizeminin daha da artmasına neden olmuştu.
HAYVAN PAZARINDA ORTAYA ÇIKTI
Koronavirüs, birinci olarak Çin’in Vuhan kentinde aralık ayının sonlarında teneffüs yolu belirtileri (ateş, öksürük, nefes darlığı) gelişen bir küme hastada yapılan araştırmalar sonucunda 13 Ocak 2020’de tanımlanan bir virüs. Salgın başlangıçta bu bölgedeki deniz eserleri ve hayvan pazarında bulunanlarda tespit edildi.
Daha sonra beşerden beşere bulaşarak Wuhan başta olmak üzere Hubei eyaletindeki başka kentlere ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin başka eyaletlerine ve öteki dünya ülkelerine yayıldı.
SALGINDAN PANDEMİYE
Çin’den süratli bir biçimde dünyaya yayılan yeni tip koronavirüs, evvel Avrupa’yı sonra Amerika’yı peşinden Asya ve Afrika’yı şiddetli olarak vurdu. Avrupa’da İtalya salgının merkezi haline gelirken, ABD İtalya’nın bu alandaki rekorunu kırarak dehşetli bir tablo ortaya çıkardı.
Ülke genelinde 12 milyona yakın koronavirüs olayının bulunduğu ABD’de, günlük hadise sayısı 150 bini aşarak 200 bin bandına gerçek seyrediyor. Bilhassa salgının Çin’den sonraki en büyük merkezi olarak tabir edilen ABD, salgında büyük yara aldı.
BULAŞICILIK VE KORUNMA YOLLARI
Covid-19, hasta bireylerin öksürmeleri ve aksırmalarıyla ortama saçılan mikro damlacıkların, parçacık solunmasıyla bulaşır. Hastaların teneffüs parçacıklarıyla kirlenmiş yüzeylere dokunulduktan sonra ellerin yıkanmadan yüz, göz, burun yahut ağıza götürülmesiyle virüs bu halde bedene bulaşır. Virüsün enfeksiyonuyla ilgili şimdiye kadar edinilen bilgiler, birtakım insanların daha fazla hastalanma ve önemli semptomlar geliştirme riski altında olduğunu gösterdi. Bilhassa kronik ve geriatrik rahatsızlığı bulunan şahısların yanı sıra bağışıklığı düşük düzeyde bulunanların koronavirüsten yüksek oranda etkilendiği tespit edildi.
Sıhhat Bakanlığı tarafından mümkün olduğunca yurtdışına seyahat yapılmaması öneriliyor. Yurtdışına çıkışın zarurî olduğu durumlarda ise aşağıdaki kurallara dikkat edilmesi tavsiye ediliyor:
* Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas edilmemelidir.
* Hasta beşerlerle temastan kaçınılmalıdır.
* Bilhassa hasta beşerlerle yahut etraflarıyla direkt temas ettikten sonra eller sık sık temizlenmelidir.
* Hastaların ağır olarak bulunması nedeniyle mümkün ise sıhhat merkezlerine gidilmemeli, sıhhat kuruluşuna gidilmesi gereken durumlarda başka hastalarla temas en aza indirilmelidir.
* Öksürme yahut hapşırma sırasında burun ve ağız tek kullanımlık kağıt mendil ile örtülmeli, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içi kullanılmalı, mümkünse kalabalık yerlere girilmemeli, şayet girmek zorunda kalınıyorsa ağız ve burun kapatılmalı, tıbbi maske kullanılmalıdır.
* Çiğ yahut az pişmiş hayvan eserleri yemekten kaçınılmalıdır. Âlâ pişmiş yiyecekler tercih edilmelidir.
* Çiftlikler, canlı hayvan pazarları ve hayvanların kesilebileceği alanlar üzere genel enfeksiyonlar açısından yüksek riskli alanlardan kaçınılmalıdır.
* Seyahat sonrası 14 gün içinde rastgele bir teneffüs yolu semptomu olursa maske takılarak en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulmalı, doktora seyahat hikayesi hakkında bilgi verilmelidir.
Öte yandan yapılan araştırmalar koronavirüsün havada da asılı kaldığını ortaya koyuyor.
TEDAVİ SİSTEMLERİ VE AŞILAMA ÇALIŞMALARI
Koronavirüs salgınının tedavi edilmesine yönelik faaliyetler hala devam ediyor. Pek çok ilaç, salgına karşı bağışıklığı artırıcı ve varolan virüsü etkisiz hale getirici özelliğiyle öne çıktı. Uzmanlar ilaçların kesin olarak bir tahlil olmadığını söz ederken, hastalığın dönemsel olarak tedavilerinde kullanıldığını belirtiyor.
Salgına karşı en kesin tahlil olarak aşılama faaliyetleri görülürken, Türkiye’nin de dahil olduğu pek çok ülke, koronavirüse karşı aşı geliştirme faaliyetlerinde bulunuyor.
Son günlerde koronavirüse karşı geliştirilen aşı çalışmalarından olumlu haberler gelmeye başladı. Birinci açıklama Amerikan ilaç şirketi Pfizer ve Alman biyoteknoloji firması BioNTech’den geldi. Pfizer ile BioNTech iştirakindeki Covid-19 aşısının hastalığı önlemede yüzde 90 oranında tesirli olduğu açıklandı.
Akabinde Amerikan biyoteknoloji şirketi olan Moderna, Covid-19 aşılarının yüzde 95.4 tesirli olduğunu duyurdu.
TÜRKİYE’NİN AŞI ÇALIŞMALARI
Dünyadaki pek çok ülke üzere Türkiye de aşı çalışmalarını yürüten ülkeler ortasında. Türkiye’de 16 adet aşı çalışmasının yürütüldüğü bilinirken, mevzuya ait Sıhhat bakanı Fahrettin koca şu açıklamalarda bulundu:
“Dünyaya paralel olarak ülkemizde de 16 başka aşı çalışması yapılmaktadır. Bunlardan bir tanesi klinik öncesi periyodu muvaffakiyetle tamamlayarak insan denemelerine başlamıştır. Çin ve Almanya kaynaklı aşıların ülkemizde de faz çalışmaları devam etmektedir. Bu yıl şimdi bitmeden aşıya kavuşmanın ümidi içindeyim. Bize düşen, bu süreci inançlı bir halde atlatabilmektir. Önlemlere uyulmazsa yeni önlemler kaçınılmaz olur.”
Haber7