Osmanlı periyodundan kalan han, hamam, cami, çeşme ve köprülerin yanında, çoklukla üç katlı, 6-8 odalı, gereksinimlere uygun tasarlanmış, estetik biçimde şekillendirilmiş klâsik konakların bulunduğu Karabük’ün Safranbolu ilçesinin bahtı, 44 yıl evvel adeta değişti.
Türkiye’deki korunması gereken yaklaşık 50 bin kültür ve tabiat varlığının 1125’ini barındıran Safranbolu, 8 Ekim 1976’da Kültür Bakanlığı Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Heyeti Başkanlığı tarafından “Tarihsel ve Doğal Sit Alanı” ilan edildi.
Bu sayede akademik çevrelerin ilgisini çeken ilçe, 1977 yılında 14. Antalya Sinema Şenliği En Âlâ Kısa Metrajlı Sinema Kısmında Altın Portakal Mükafatı alan, Süha Arın’ın direktörlüğünü yaptığı ”Safranbolu’da Zaman” belgesel sinemasıyla daha çok gündeme geldi.
DÜNYA MİRAS LİSTESİ’NE ALINDI
Tarihi ilçe, UNESCO’nun da dikkatini çekerek 17 Aralık 1994’de Dünya Miras Listesi’ne alındı. Isminin başına “dünya mirası” unvanının eklenmesiyle adeta kimlik değiştiren Safranbolu’da, Türk kent kültürünün en kıymetli yapı taşları olan ve vakitle terk edilen tarihi konaklara fonksiyon kazandırıldı, bozulan Arnavut kaldırımları yine yapıldı, anıtsal eserler restore edildi ve kaybolmak üzere olan el sanatları canlandırıldı.
18. ve 19. yüzyıl ile 20. yüzyıl başlarında inşa edilen klâsik Türk meskenlerinin büyük kültür birikiminin, maddi zenginliğin ve yüksek seviyede ustalığın eseri olduğu görülen Safranbolu, dünyanın “en iyi korunan birinci 20 kenti” ortasına girmeyi de başardı.
Cinci Hanı ve Hamamı, Köprülü Mehmet Paşa, İzzet Mehmet Paşa, Dağdelen, Hidayetullah ve Kaçak (Lütfiye) mescitleri, İncekaya Su Kemeri, Eski Hükümet Konağı ve Saat Kulesi, tarihi çeşmeler ile arastalar (loncalar) üzere değerli yapılara sahip ilçe, yılda 1 milyon 300 bin yerli ve yabancı turisti ağırlıyor.
MÜDAFAA KARARI İLÇENİN BAHTINI ADETA DEĞİŞTİRMİŞ
Karabük Valisi Fuat Gürel, AA muhabirine, Safranbolu’da “koruma kararı” alınışının 44. yılını kutladıklarını söyledi. Yaklaşık 3 asırlık yapıların hala birinci günkü üzere fonksiyon gördüğü ilçede, 1970’li yıllarda Safranbolu Belediye Meclisi tarafından da müdafaa kararı alındığını aktaran Gürel, “8 Ekim 1976’da Safranbolu ile ilgili alınan muhafaza kararı, ilçenin bahtını adeta değiştirmiş. Bu tarihten sonra akademisyenlerin, tarihçilerin, siyasalların ve mimarların uğrak yeri haline gelen tarihi ilçemizin başarısı ülke sonlarını aşarak UNESCO tarafından ‘dünya miras kenti’ olarak tescillenmiş.” diye konuştu.
Gürel, tarihi ilçenin yalnızca Türkiye’nin değil, dünyanın da gözbebeği olduğunu belirterek, şöyle devam etti “Atalarımız bize, Türk kent kültürünün en kıymetli yapı taşlarını içinde yaşayarak aktarmış. Bizim de en büyük misyonumuz somut ve soyut mirasımızı gelecek nesillere koruyarak aktarabilmek. Ülkemizde ‘korumacılık’ dendiğinde birinci akla gelen ilçemizde, devletimiz yüzlerce yapıtı restore etmiş. Bir o kadar ilçedeki vatandaşlarımız da yapıtlara sahip çıkarak restore ettirmiş. Tescilli yapıtların yüzde 70’ine yakını restore edildi. Gelenek, görenekler ve zanaatlar da yaşatılıyor ilçemizde. Bu nedenle ‘korumanın başkenti’ unvanını hak etmiş.”
KORUMACILIK ALANINDA TÜRKİYE’YE ÖRNEK OLMAYA DEVAM EDECEK
Müdafaa kararının ne kadar yerinde olduğunu yaşayarak gördüklerini anlatan Gürel, “Tarihi ilçemizi yılda yaklaşık 1 milyon 300 bin yerli ve yabancı turist ziyaret ediyor. ‘Kültürel Miras ve Korumacılık’ temasıyla Altın Safran Belgesel Sinema Şenliği yapılıyor 21 yıldır. Özelde Safranbolu, genelde ülkemizdeki yapıtları muhafazayı hedef edinmiş şenlik aracılığıyla 100 bine yakın belgesel ve fotoğraf arşivi oluştu. Bu kültürel arşiv gelecek jenerasyonlara somut ve soyut miras hakkında değerli evrak niteliğinde. Safranbolu, korumacılık alanında Türkiye’ye örnek olmaya devam edecek.” sözlerini kullandı.
Vali Gürel, 44 yıl evvel muhafaza kararı alan, daha sonraki süreçte bunu sürdüren herkese minnet borçlu olduklarını lisana getirerek, emeği geçenlere teşekkür etti.
Haber7