RTÜK’ten yapılan açıklama şu formda;
Radyo ve Televizyon Üst Konseyi tarafından son periyotta verilen kimi kararlara ait kamuoyunun gerçek bilgilendirilmesi açısından aşağıdaki açıklamanın yapılması gerekli görülmüştür.
– RTÜK, yaptırım kararlarını 6112 sayılı Kanuna nazaran almaktadır.
– Kararlar Maddede belirtilen yayın unsurlarının ihlal edilmesi durumunda verilmektedir.
– İzleme mütehassısları sorumlu oldukları yayınları hem bağımsız olarak hem de ALO 178 RTÜK Muhabere Merkezi üzere çeşitli kanallardan gelen vatandaş, Kurum ve Kuruluş şikâyet ve bildirimleri üzerine kıymetlendirmekte ve raporlarını hazırlamaktadır.
– Tanzim edilen raporlara ait kararlar ise TBMM’de kümesi bulunan siyasi parti kontenjanından seçilen 9 Üst Konsey Üyesi tarafından alınmaktadır.
İki farklı televizyon hakkında verilen yayın durdurma kararlarının özeti şu haldedir:
13.03.2020 tarihli Halk TV yayınında,
“Medya Mahallesi” programına konuk olan Ahmet Şık’ın
“…Türkiye Suriye’de. …başka bir memleketin toprağında tam ismiyle işgalci bir güç olarak, bir gücün temsilcisi olarak birileriyle savaşmaya ve ölmeye gönderilmiş yani.” halinde tabirler kullandığı eksper raporuyla tespit edilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Varlık ve Bağımsızlığına Karşı Sözler
Yayında sarf edilen lafların Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin sonlarını korumakla ve halkın güvenliğini sağlamakla görevlendirilmiş kahraman Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarını rencide edici ve hafife alıcı nitelikte olduğu aşikârdır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmanın yüklediği sorumluluğu aşar nitelikte yapılan icmaller, devletimizin ulusal güvenlik siyasetine nazaran muvaffakiyetle yürüttüğü operasyonları karalama gayretinden öteye gitmemiştir. Kendi hudut güvenliğini sağlamaya çalışan devletimizin Suriye topraklarında işgalci olarak gösterilmeye çalışılması hiçbir halde onaylanabilecek bir vaziyet değildir. Program sunucusunun da Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne karşı böylesine söz ve suçlamalara müdahale etmemesinin kamusal sorumluluk anlayışı ile bağdaşmadığı ortadadır.
Yayının 6112 sayılı Kanun’un 8’inci hususunun 1. fıkrasının (a) bendinde mahal alan; “Türkiye Cumhuriyeti Devletinin varlık ve bağımsızlığına, Devletin memleketi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Atatürk unsur ve inkılâplarına uymaz olamaz.” kararını ihlal etiği Üst Heyet tarafından sabit görülmüştür.
Halk TV’ye 6112 sayılı Kanun’un 32’inci hususunun beşinci fıkrasında taraf alan “8’inci hususun 1. fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki prensiplerle dördüncü fıkrasına karşıt yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının bildiriminden itibaren bir yıl içinde birebir ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; 2. tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir.” kararı uyarınca süreç tesis edileceği yapılan tebligatta bildirilmiş ve yayınlarda daha hassas davranmaları talep edilmiştir.
Kelam konusu bildirime karşın 16.06.2020 tarihinde yayınlanan birebir programın diğer bir kısmında sunucu Ayşenur Aslan “..ne vakit ki içerde sıkışılsa acilen gözleri dışarıya çevirirler. Dün mesela Pençe Harekatı, Kuzey Irak’a bomba atmışız, ben bu Pençe Harekatlarını, Kartal Harekatlarını, efendim işte Şahin Harekatını ne derseniz onun ismine.…..artık yani ben utanıyorum” cümlelerini kullanmış konuk Hüsnü Mahalli de “ …ya kardeşim Türkiye Libya’da ne yapıyor? Yani neyin peşinde?… Artık binaenaleyh Mısır’ı karıştıralım, Sudan’ı karıştıralım, Cezayir’de İslamcılar var Cezayir’i…” tabirlerini lisana getirmiştir.
Yayındaki söz ve icmallerin Kanunun 8’inci hususunun bir numara fıkrasının (a) bendini tekrar ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.
Üst Heyetimizin 01.07.2020 tarihindeki içtimasında ihlalin yükü, ihlalin mahiyeti, anılan husus ile korunmak istenen kamusal menfaat göz önünde bulundurularak, idari önlem olarak Halk TV’nin yayınlarının beş (5) gün durdurulmasına karar verilmiştir.
2- 23.03.2020 tarihinde Tele 1’de yayınlanan,
“Gün Başlıyor” programında sunucu Can Ataklı’nın koronavirüs nedeniyle geçilen uzaktan eğitim kapsamındaki derslerin birinde başörtülü bir hocanın nokta almasının çok yanlış ve facia olduğu biçiminde tefsirler yaptığı izleme bilirkişilerinin raporlarına yansımıştır.
Ayrımcı ve Hoşgörüsüz Söylemler
Üst Konsey laf konusu programda, başörtülü kişilerin diyaneti tercihleri nedeniyle ayrımcılığa maruz bırakılarak, karşılıklı hoşgörü üslubunu zedeleyebilecek nitelikte, kin ve nefret temelinde kışkırtıcı, ayrıştırıcı ve gaye gösteren nitelikte yayın yapıldığını belirlemiştir.
6112 sayılı Kanun’un 8’inci unsurunun bir numara fıkrasının (b) bendinde mekan alan; “Irk lisan, diyanet, cinsiyet, sınıf, ortam ve mezhep farkı gözeterek topluluğu kin ve düşmanlığa tahrik edemez yahut toplulukta nefret hisleri oluşturamaz.” kararını ihlal eden yayını pahalandıran Üst Şura, %5 orantısında idari para cezası uygulanmasına ve idari önlem olarak program yayınının beş (5) kere durdurulmasına karar verilmesini takdir etmiştir.
Tele 1 logolu medya hizmet sağlayıcı kuruluşa, 6112 sayılı Kanun’un 32’inci unsurunun beşinci fıkrası uyarınca süreç tesis edileceği hususu yapılan tebligatta bildirilmiş ve yayınlarda daha hassas davranmaları talep edilmiştir.
Laf konusu bildirime karşın Tele 1 “Ana Haber Bülteni”nde program konuğu Cemil Kılıç, şu sözleri kullanmıştır: “Türkiye’de teokratik bir rejim kurulmaya çalışılıyor, Diyanetin yaptığı bütün açıklamalar bu anlayışı destekliyor. Türkiye’de kurulmak istenen teokratik halife sultan rejimi Diyanet tarafından takviye edilmeye çalışılıyor. …Belki tıpkı formda Cumhurbaşkanı’nın inanç dünyasını da İslam’ın içerisinde görmüyorum.”
24.05.2020 tarihinde ise, “Karanlıktan Aydınlığa” isimli programa katılan tıpkı konuk bu yayında da ayrımcı bir üslup kullanmaya devam etmiş, toplulukta kin ve düşmanlığa sebebiyet verebilecek tipten tabirler kullanmıştır.
Cemil Kılıç’ın Kur’an-ı Kerim’i hoş okuma yarışıyla ilgili olarak “Şimdi enteresan olan burada Allah metninin altında Cumhurbaşkanı’nın fotoğrafının yansıtılmış olması. Bakın hepsi ellerini bağlamış güya namaza duracaklarmış üzere ve hepsi Sayın Cumhurbaşkanı’na akıllıca dönmüşler.” kelamlarını kullanmıştır.
Nefret Söylemi İçeren Tahliller
Laf konusu programlarda tabir özgürlüğü hakkı kullanılırken uyulması gereken kurallardan ve sorumluluktan uzak formda, ayrıştırıcı bir lisanla, topluluğun diyaneti hislerini örseleyecek sözlerin seçildiği, yürüttükleri hizmetler nedeniyle kurumların zan altında bırakıldığı, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a ve Diyanet İşleri Başkanlığı’na yönelik toplulukta kin ve nefret hislerine sebebiyet verebilecek nitelikte çok önemli suçlamalarda bulunulduğu görülmüştür. Program sunucuları da rastgele bir müdahalede bulunmayıp tersine söylenenleri onaylayan bir üslup ve vaziyet takınmıştır.
Yayında, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci hususunun 1. fıkrasının (b) bendinde yan alan; “Irk lisan, diyanet, cinsiyet, sınıf, ortam ve mezhep farkı gözeterek topluluğu kin ve düşmanlığa tahrik edemez yahut toplulukta nefret hisleri oluşturamaz.” kararının tekraren ihlal edildiği tespit edilmiştir.
Üst Şura Tele 1 logolu medya hizmet sağlayıcının yayınlarının beş (5) gün durdurulmasına karar vermiştir.
Kamuoyunun haberine hürmetlerimizle arz ederiz.
Radyo ve Televizyon Üst Şurası Başkanlığı
Haber7