Kocaeli’de, Sultan Abdülaziz periyodunda son halini alan ve Atatürk’ün gazetecilerle bir ortaya gelerek cumhuriyet fikrini paylaştığı yer olarak da bilinen Kasr-ı Hümayun Sarayı, ihtişamıyla yıllara meydan okuyor.
Zelzele ve yangın üzere birçok badire atlatarak bugüne ulaşan saray yapısı, Osmanlı padişahlarına hizmet vermesinin yanı sıra Büyük Lider Mustafa Kemal Atatürk ve Fransız muharrir Claude Farrere üzere tarihi isimleri ağırlamasıyla biliniyor. Kocaeli Müze Müdürü Serkan Gedük, AA muhabirine, “Küçük Saray”, “Av Kasrı” ve “Hünkar Köşkü” olarak da bilinen Kasr-ı Hümayun’un, İstanbul dışındaki tek saray yapısı olduğunu söyledi.
Saray müzenin tarihi hakkında bilgi veren Gedük, yapının birinci olarak 4. Murat periyodunda ahşap olarak inşa edildiğini lakin zelzele ve yangın üzere afetler sonucunda tekrar yapıldığını belirtti.
Gedük, son halini Sultan Abdülaziz devrinde alan yapının mimarının Garabet Amira Balyan olduğunu lisana getirerek, “Yapı, 19. yüzyıl Batılılaşma devri sivil mimarlık örneklerinin tipik özelliğini yansıtmaktadır. Mimari süslemesinde devrin barok ve ampir üsluplarının tesiri açık formda hissedilmektedir.” diye konuştu.
Yapıda, iç süslemeleriyle değerlendirdiğinde eklektik bir üslubun kelam konusu olduğuna dikkati çeken Gedük, şöyle devam etti “Kasr-ı Hümayun, birçok kaynakta 2 katlı kagir bina olarak geçse de küçük bir bodrum katı da mevcut olup dikdörtgen planlıdır. Yapının güney cephesinde giriş aksı ortada vurgulanmıştır. İki katlı, giriş cephesi mermer kaplıdır. Taban kat ve üst kat ortalarında yuvarlak madalyonlarla hareketlendirilmiştir. Batı cephesinin görünümü ise daha sadedir. Yapının pencereleri ince uzun formda düzenlenmiş olup, iç yerin aydınlatılmasını yeterli derecede sağlamaktadır.”
“İÇ SÜSLEMELERİNİ YAPAN BEZİRCİYAN MUVAFFAKİYETİNDEN ÖTÜRÜ SARAY NAKKAŞI OLDU”
Yapının iç süslemesini 1858 yılında yapan Sepon Bezirciyan’ın, gösterdiği muvaffakiyetten dolayı saray nakkaşı olduğunu anlatan Gedük, “Bezirciyan’ın adı Dolmabahçe Sarayı’nın iç dekorasyonunu yapan sanatkarlar ortasında da geçmektedir. Yapının bezemelerinin tamir geçirdiği ve tavan süslemelerinin Fransız ressam Sasson tarafından sıva üzerine yağlıboya olarak yapıldığı da belirtilmektedir.” dedi.
Yapının tavanındaki figürlerde Türk bayrağı, gücü sembolize eden savaş aletleri, dengeyi temsil eden terazi, müzik aletleri ile Sultan Abdülaziz’in tuğrasına da yer verildiğini belirten Gedük, bunun dışında süslemelerde ekseriyetle kıvrık kol motifleri, Rumi, çiçek, meyve, görüntü, natürmort ve hayvan tasvirli kompozisyonların kullanıldığını kaydetti.
Gedük, yapının 1967’ye kadar Vilayet ve Ziraat Odası, bu tarihten sonra İzmit Müzesi, 16 Ocak 2007’den beri de saray müze olarak hizmet verdiğini söz etti.
ATATÜTÜRK BURADA GAZETECİLERLE TOPLANTI GERÇEKLEŞTİRDİ
Kasr-ı Hümayun’un değerli bir toplantıya da mesken sahipliği yaptığına işaret eden Gedük, şöyle konuştu “Kurtuluş Savaşı kazanılmış ancak şimdi cumhuriyet ilan edilmemişti. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Kasr-ı Hümayun’da 16 Ocak 1923’te gazetecilerle bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantı saat 21.30’da başlayıp sabaha kadar sürdü. Toplantıya, Kurtuluş Savaşı boyunca yazılarıyla, yaptıkları haberlerle Ulusal Çaba’ya büyük katkılar sunan gazeteci ve yazarları davet etti, onların fikirlerini aldı ve 29 Ekim’de ilan edilecek cumhuriyet rejimi fikrinin halkla buluşmasını sağladı.”
Gedük, bu toplantının Erzurum ve Sivas kongreleri kadar kıymetli olduğunu vurgulayarak, “Kongrelerde Ulusal Çaba’ya ait kararlar alınmış, İzmit toplantısında ise Türkiye’nin yeni rotası çizilmiş ve cumhuriyetin temelleri atılmıştır.” dedi.
Haber7