Kamu kurumlarında hizmet yapan memurlara yapılmayan birtakım ödemeler mahalli yönetimlerde vazife yapan memurlara yapılmaktadır. Bu bağlamda mahalli yönetimlerde vazife yapan işçiye ikramiye ödemesi yapılması hem Belediye Kanunu’nda, hem Büyükşehir Belediye Kanunu’nda hem de Vilayet Kişisel Yönetimi Kanunu’nda düzenlenmiştir. Her üç kanunda da farklı meblağlarda da olsa emsal düzenlemelere mahal verildiğini görüyoruz. Başkaca, mahalli yönetim işçisine toplumsal istikrar tazminatı ödemesi de yapılmaktadır. Aşağıda bu bahisleri detaylarıyla 2020 yılı Temmuz ayı donelerine nazaran açıklamaya çalışacağız.
BELEDİYE IŞÇISINE HER SEFERINDE 3.861,52 TL ÖDENMEKTEDİR
Belediye Kanunu’nun 49’uncu unsuruna nazaran, belediyelerdeki yekun memur sayısının yüzde onunu geçmemek kaydıyla belediyede çalışan memurlara yılda iki kez ikramiye ödenebilmektedir. Bu ödemelerden gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.
Bu hususla ilgili olarak 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun norm takım ve işçi istihdamı başlıklı 49’uncu hususunda; “….Sözleşmeli ve personel statüsünde çalışanlar hariç belediye memurlarına, muvaffakiyet durumlarına nazaran yekun memur sayısının yüzde onunu ve devlet memurlarına uygulanan aylık katsayının (25.000) gösterge rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak ölçüsü geçmemek üzere, hastalık ve yıllık müsaadeleri dâhil olmak üzere, çalıştıkları mühletlerle orantılı olarak encümen kararıyla yılda en fazla iki kere ikramiye ödenebilir” kararına nokta verilmiştir.
Bu karar çerçevesinde belediye memurlarından başarılı olanlara encümen kararıyla yılda en fazla iki kereyi geçmemek üzere her seferinde 25.000 x 0,154461 = 3.861,52 TL meblağında ikramiye ödenmektedir. Maaş katsayısındaki artışlara nazaran ikramiye fiyatı da artmaktadır.
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ IŞÇISINE HER KERESINDE 5.560 TL ÖDENMEKTEDİR
5216 sayılı Kanun’un 22’nci unsuruna nazaran, büyükşehir belediyelerinde çalışan başarılı memurlara her keresinde 5.560,59 TL meblağında olmak üzere en fazla iki kere ikramiye ödenmektedir.
5216 sayılı Kanun’un işçi istihdamı başlıklı 22’nci hususunda; “…..Sözleşmeli ve personel statüsünde çalışanlar hariç belediye memurlarına, muvaffakiyet durumlarına nazaran yekun memur sayısının % 10’unu ve devlet memurlarına uygulanan aylık katsayının (36.000) gösterge rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak ölçüsü geçmemek üzere hastalık ve yıllık olurları dahil olmak üzere, çalıştıkları müddetlerle orantılı olarak encümen kararıyla yılda en fazla iki defa ikramiye ödenebilir” kararına yan verilmiştir.
Bu karar çerçevesinde büyükşehir belediyelerinde çalışan memurlardan başarılı olanlara encümen kararıyla yılda en fazla iki kereyi geçmemek üzere her kezinde 36.000 x 0,154461= 5.560,59 TL meblağında ikramiye ödenebilmektedir.
VILAYET HUSUSÎ YÖNETIMI ÇALIŞANINA HER KEZINDE 5.560 TL YAHUT 3.861 TL ÖDENMEKTEDİR
5302 sayılı Kanun’un 36’ncı unsurunda vilayet hususî yönetimlerinde çalışan başarılı memurlara her seferinde 5.560,59 TL yahut 3.861,52 TL meblağında olmak üzere yılda en fazla iki kere ikramiye ödenmektedir. Ödenecek ikramiyenin meblağının büyüklüğü büyükşehir belediyelerinin olduğu bölgelere nazaran değişmektedir. Yani büyükşehir belediyelerinin olduğu mahaldeki vilayet kişisel yönetiminde çalışan memurlara 5.560,59 TL ödenirken öbür noktalardaki bölge kişisel yönetim memurlarına 3.861,52 TL ödeme yapılmaktadır.
5302 sayılı Vilayet Hususî Yönetimi Kanunu’nun 36’ncı hususunda; “…Sözleşmeli ve personel statüsünde çalışanlar hariç olmak üzere vilayet hususî yönetimi memurlarına, muvaffakiyet durumlarına nazaran yekun memur sayısının %10’unu ve devlet memurlarına uygulanan aylık katsayısının 25.000 gösterge rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak ölçüsü geçmemek üzere, çalıştıkları müddetlerle (hastalık ve yıllık olurları dahil) orantılı olarak, encümen kararı ile yılda en fazla iki defa ikramiye ödenebilir. Büyükşehir belediyelerinin olduğu yanlarda bu rakam 36.000 olarak uygulanır” kararına taraf verilmiştir.
Bu karar çerçevesinde büyükşehir belediyelerinin olduğu noktalardaki bölge kişisel yönetimlerinde çalışan memurlardan başarılı olanlara yılda en fazla iki kereyi geçmemek üzere encümen kararıyla her keresinde 36.000 x 0,154461 = 5.560,59 TL fiyatında, öteki konumlardaki memurlara ise 25.000 x 0,154461 = 3.861,52 TL meblağında ikramiye ödenmektedir.
İKRAMİYE ÖDEMESİNDE KRİTER VAR MIDIR?
Her üç kanunda da çalışan memur sayısının fakat % 10’u kadarına ikramiye ödenebilmektedir. Bunun için ikramiye ödemesinin objektif kriterler dışında yapılması işçide büyük bir hayal kırıklığı oluşturacaktır. Kimi belediyelerin ikramiye ödemesinde objektif kriterler belirleyerek başarılı işçisi tespit ettikleri görülmektedir. Birçok belediyede ise kanunen farz olmadığı için bu türlü bir düzenleme bulunmamaktadır.
Umum bir düzenlemeyle bu bahiste esaslı bir tahlil getirilmesinin daha hakikat olacağını düşünüyoruz. Yani her belediyenin ikramiye ödemesini objektif kriterler doğrultusunda ödemesi sağlanmalıdır. Bunun için de öncelikle yukarıda belirtmiş olduğumuz her üç Kanunda da bu mevzuyu objektif kriterlere bağlama cihetinde bir düzenleme getirilmelidir. Aksi takdirde hoş bir tatbikin berbata kullanılmasının önüne geçilemez.
Sair yandan 5302 sayılı Kanun farz tutmamakla birlikte vilayet hususî yönetimlerinin umumunda Vilayet Şahsi Yönetimi Çalışanının Performans ve Durum Değerlendirmesi Yönetmeliği çıkardığı ve bu yönetmelikler çerçevesinde de ikramiye ödemesi yaptığı görülmektedir.
TEMMUZ AYINDAN İTİBAREN AYLIK NE KADAR TOPLUMSAL ISTIKRAR TAZMİNATI ÖDENECEK?
Toplumsal istikrar tazminatından belediyeler, bağlı kuruluşları ve vilayet kişisel yönetimlerinin takım ve durumlarında istihdam edilen ve 4688 sayılı Kanun kararları uyarınca kamu hizmetlisi tarifi kapsamına giren çalışanların tamamının yapılacak kontrat kararlarından yararlandırılması gerekmektedir.
Buna nazaran, kurumlar tarafından yapılacak toplumsal istikrar tazminatı ödemelerinde, kamu vazifelileri arasında sendika üyesi olmalarına yahut olmamalarına nazaran bir ayrıma gidilemeyecek, işçide aşikâr bir sendikaya üye olma kuralı aranmayacak ve laf konusu kurumlarda kamu vazifelisi kapsamına giren tüm çalışanın (memur, 4/B, 4/C gibi) bu ödemeden yararlandırılması gerekecektir.
Bu çerçevede; belediyeler ve bağlı kuruluşları ile vilayet şahsi yönetimlerinin takım ve durumlarında istihdam edilen kamu hizmetlilerine, 4688 sayılı Kanun’un 32’nci hususunda konum alan tarz ve esaslar çerçevesinde ödenebilecek toplumsal istikrar tazminatı aylık tavan meblağı en yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %100’üdür. Yani 9500 * 0,154461 = 1.467 TL’dir.
Toplumsal istikrar tazminatı vergiden istisna tutulmadığı için hem % 15 gelir vergisi hem de 0,00759 orantısında damga vergisi kesintisi yapılacaktır. Bu kesintiler yapıldıktan sonra ödenecek azami tazminat fiyatı ise 1.456 TL olacaktır. Bu tazminatın verilmesi yanında yapılabilecek akitlerde, tavan meblağı aşmamak kaydıyla ödenebilecek tazminatın aylık fiyatı, hizmet yapılan ünite ve iş hacmi, hizmetin değer ve güçlüğü, hizmet yanının özelliği, çalışma vadesi, takım yahut vazife unvanı ile aşaması üzere kriterlere nazaran farklı olarak belirlenebilir.
Haber7