Karadeniz’deki tarihi doğalgaz keşfi ile Türkiye’nin önümüzdeki yıllarda yenilenecek doğalgaz kontratlarında da büyük indirimlerin gerçekleşmesi beklenirken, Türkiye’nin doğalgaz piyasasında attığı bir diğer adım ise şimdiden memleketler arası güç şirketlerini harekete geçirdi.
Koronavirüs salgının da tesiriyle 2020 yılının birinci yarısında Türkiye’nin toplam doğalgaz ithalatı 2019’un tıpkı periyoduna nazaran yüzde 3,5 azalarak 22 milyar 483 milyon 46 bin metreküpe geriledi.
LNG’DE YÜZDE 44 ARTIŞ
Kelam konusu periyotta, ithalatın 12 milyar 152 milyon 85 bin metreküpü boru sınırlarıyla yapılırken 10 milyar 330 milyon 61 bin metreküplük kısmı sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) olarak gerçekleştirildi.
Bu periyotta boru çizgileriyle ithal edilen gazın ölçüsü yüzde 24,8 azaldı, LNG ithalatı ise yüzde 44,8 artış gösterdi.
Birebir devirde Rusya’dan ithal edilen gazın ölçüsü yüzde 41,5 düşüşle 4 milyar 678 milyon 66 bin metreküpe geriledi.
RUS ŞİRKETTEN TÜRKİYE’YE YÖNELİK BİR BİRİNCİ
Türkiye’nin LNG piyasasına tartı vermesi Rus şirketleri de telaşlandırdı. Türkiye üzere değerli bir pazarı kaybetmemek isteyen Rus Gazprom Export, Türkiye’ye doğal gaz satışında birinci kere Elektronik Satış Platformu (ESP) üzerinden spot boru gazı için ihale düzenledi.
Geçen hafta tamamlanan ihaleler sonucunda Rusya birinci kere Türkiye’ye spot fiyatlarla doğal gaz satacak.
ÖNEMLİ FİYAT KIRIYORLAR
Uzun periyotlu ve petrole endeksli kontratlar üzerinden satın alınan doğal gazın daha uygun fiyatla alınmasının önünü açan spot boru gazı ithalatına ait adımı yorumlayan Güç Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Rahmi İncekara,
”Spot piyasalar boru sınırları ile karşılaştırıldığında epey ucuz kategoride yer alıyor. Münasebetiyle petrole endeksli kontratlar üzerinden ithalata yapan ülkeler daha çok kendilerini LNG ithalatına yanlışsız sevk ettiler. LNG konusunda da tesirli olan ülkeler önemli manada fiyat kırmaya başladılar. Başta Amerika olmak üzere Cezayir, Katar, Nijerya üzere ülkeler aslında sıvılaştırılmış doğalgazı deniz yolu vasıtasıyla ithal ediyorlar. Münasebetiyle burada maliyet noktasında bir avantaj olduğu için güçteki fiyatlar boru sınırlarıyla ithal edilen epeyce ucuz bir seviyede kalıyor. İthalatçı ülkeler de güç faturalarını en aza indirgemek gayesiyle LNG’ye yöneliyorlar.” dedi.
SPOT ATILIMI LNG’YE KARŞILIK YAPILDI
Bu yıl itibariyle bakıldığında Türkiye’nin boru sınırları üzerinden ithal ettiği gazın birinci kez LNG sayısının altına gerilediğini de kaydeden İncekara, koronavirüs salgınından kaynaklı talepte de önemli düşüşlerin olduğunu söz ederek kelamlarını şöyle sürdürdü;
”Haliyle Türkiye bu süreçte sıvılaştırılmış doğalgaza daha fazla tartı verdi. Amerika, Katar ve Cezayir üzerinden ithal ederek daha ucuza doğalgaz elde etmiş oldu. Boru sınırları üzerinden sevk edilen gazın LNG’ye nazaran rekabet konusunda daha değerli kaldığından ötürü bir atak yapılması gerekiyordu. Bu atak Rusya’dan geldi. Özellikle spot piyasa içerisinde LNG’yle rekabet edilebilirlik açısından düşünüldüğünde boru çizgilerindeki gazın daha kullanılabilir ve rekabetçi manada LNG’ye alternatif olabileceğinin iletisini verdiler. Esasen Rusya bu durumdan ziyanlı çıkıyordu, öte yandan ABD ise doğal bir üstünlük sağlıyordu.”
KAYIPLARINI GİDERMEYE ÇALIŞIYOR
LNG tarafının mali manada büyük avantaj sağladığını ve ülkelerin bu tarafta eğilimlerinin giderek arttığını Rusya’nın ise bunu çok iyi gördüğünü lisana getiren İncekara, ”Koronavirüsten kaynaklı güç piyasasında bir daralma vardı aslında. kayıplarını gidermek emeliyle bu spot atağını yapmış oldu.” diye konuştu.
ÖNÜMÜZDEKİ AYLARDA YENİ BİR FİYAT ATILIMI DAHA GELEBİLİR
Spot piyasalarda biraz daha bilhassa günün gerektirdiği şartlara nazaran kısa vadede fiyatlar belirlendiği için bu avantajlardan yararlanmak gerektiğinin altını çizen İncekara, ”Koronavirüs nedeniyle güç bir kış bizi bekliyor. O yüzden güç piyasasında da önemli bir daralma öngörülüyor. Bundan ötürü önümüzdeki aylarda da bir atılımın daha yapılması bekleniyor. Güç gereksinimi olan ülkelere gazı satabilmek hedefiyle fiyatları daha uygun düzeylere çekmek için farklı formüller uygulayacaktır.” dedi.
İncekara, atılan adımların tek gayesinin LNG ile rekabet edebilmek ve koronavirüs sürecindeki kayıpları telafi etmek olduğunu da kelamlarına ekledi.
Yenişafak
Haber7